Ey garib bülbül diyârın kândedir,
Bir haber ver gülizârın kândedir,
Sen bu ilde kimseye yâr olmadın,
Var senin elbette yârin kândedir.
Arttı günden güne feryâdın senin,
Âh-u efgân oldu mu'tâdın senin,
Aşk içinde kimdir üstâdın senin,
Bu senin sabr-u karârın kândedir.
Bir enisin yok aceb hasrettesin,
Rahatı terk eyledin mihnettesin,
Gece gündüz bilmeyüp hayrettesin,
Yâ senin leyl-ü nehârın kândedir.
Ne göründü güle karşı gözüne,
Ne büründü baktığınca özüne,
Kimse mahrem olmadı hiç râzına,
Bilmediler şeh-süvârın kândedir.
Gökte uçarken seni indirdiler,
Çâr-ı unsur bendlerine urdular,
Nûr iken adın Niyâzî dediler,
Şol ezelki itibârın kândedir.
Ey garib bülbül diyârın kândedir,
Bir haber ver gülizârın kândedir,
Ey garib bülbül diyârın nerdedir?,
Bir haber ver gül bahçesi nerdedir?
Garip bülbülden maksat Niyazi Mısrı Hazretleridir.
Bülbül kelimesi için tasavvufta bazı mutasavvıflar bil ve bul diyerek zevk etmişlerdir. Mevla ancak bilinerek bulunur. Bunun içinde bülbül daim yar adını zikir ederek sevdiğine kavuşma arzusundadır. Niyazi Mısri hazretleri kendisini garip bir bülbüle benzeterek soruyor. Ey garip bülbül diyarın nerededir? Sen buraya nereden geldin. Bir haber ver yârin bahçesi nerededir?
Sen bu ilde kimseye yâr olmadın,
Var senin elbette yârin kândedir.
Sen bu ilde kimseye yâr olmadın,
Var senin elbette yârin nerdedir?
Sen bu ilde dünya hayatında gerçek manada kimse ile yoldaşlık etmedin. Seninde bir yarın vardır. Acep bu yar nerededir.
Hakikat şehrinde bir güzel gördüm
Bir göreni göremedim ne çare
Sevdayı aşkından yanıp kül oldum
Bir bilen yok soramadım ne çare
Bir zaman bekledim Leyla dağını
Bir zaman bekledim gül budağını
Bir zaman bekledim yar otağını
Vasılı yar olamadım ne çare
Bir gülün ki harı vardır yar demem
Kansız didelere ahu zar demem
Yüzünü görmeden yârim var demem
Ben bu yâri bulamadım ne çare
Niceleri yar der gönlü binada
Niceleri yar der gönlü zinada
Nicesinin gönlü bey'ü şirada
Bu yar kimdir bilemedim ne çare
Duydum ki yârimin yeri Kaf imiş
Dillerde söylenen kuru laf imiş
Aslını sorarsan nun u Kaf imiş
Pâyine yüz süremedim ne çare
Arttı günden güne feryâdın senin,
Âh-u efgân oldu mu'tâdın senin,
Arttı günden güne feryâdın senin,
Âdetin âh ve efgân oldu senin,
Hakka âşık olan hakikat erinin işi daim sevgilisinin ismini anarak feryat etmektir. Çünkü ona kavuşma isteği kulda dayanılmaz acılar ve feryatlara dönüşür. Günden güne alevi artan büyük bir yangın gibi olur.
Aşk içinde kimdir üstâdın senin,
Bu senin sabr-u karârın kândedir.
Aşk içinde kimdir üstâdın senin,
Bu senin sabır ve karârın nerdedir?
Bu aşk içinde üstat kâmil insandır. Ancak onun marifeti ile aşk tanınır ve aşka sıkı sıkıya bağlanılır. İnsanı Kamil'in özü Hz.Muhammed (s.a.s) tir. Çünkü o bizlere Hakkı yansıtan sırlı bir aynadır. Onu görme isteğindeki sabır ve kararın nerdedir?
Bir enisin yok aceb hasrettesin,
Rahatı terk eyledin mihnettesin,
Bir dostun mu yok aceb hasrettesin,
Rahatı terk eyledin mihnettesin,
Bu âlemde bir dostun mu yok hep hasrettesin. Hakkı seven âşıklar mana ciheti ile hep onunla beraberdir. Fakat kesret âleminde kendisi gibi dertli kul arar. Eğer bulamaz ise o sürekli dostun hasreti ile yanar.
La rahate fid dünya (Hadisi Şerif)
Dünya rahat yeri değildir.
Dünyayı sevenler onun rahatlığına aldanıp, esas araması ve bulması gerekli olan şeyi yani hakkın zati varlığını aramazlar. Bu yüzden bu kesret onları oyalar ve bu rahat içerisinde dünyadan göçerler.
Bu yüzdendir ki Hak âşıkları dünyanın bu rahatı yerine mihneti seçmiş ve gerçek rahata kavuşmuşlardır.
Gece gündüz bilmeyüp hayrettesin,
Yâ senin leyl-ü nehârın kândedir.
Gece gündüz bilmeyip hayrettesin,
Yâ senin gece ve gündüzün nerdedir?.
Gece Vahdeti simgeler gündüz ise kesreti temsil eder. Bir kul hakkın izni ile hicap perdesini yırtar ise olayların gerçek yüzünü izler. Kul tamamen hak ile bir hak olunca hayret makamına yükselir ki orada ne bir söz ne de bir ses vardır. Yalnızca hikmeti ilahi vardır. Kul bunu izler ve hayrete düşer. Çünkü kafa gözü olayları farklı yorumlar ancak gönül gözü yanılmaz. Bu yüzden Allah (c.c) ‘ın dostları hiçbir şeye üzülmez ve mahzunda olmazlar. İşte bu mısralarda o hayret makamını soruyor Niyazi Mısrı Hazretleri nerededir diye.